Even voorstellen...

Mijn naam is Marleen Breedveld, 21 jaar jong en ik woon nog thuis bij mijn lieftallige ouders in het plattelands dorpje genaamd Nieuw-Lekkerland. Ik zit momenteel in jaar 3 van de opleiding HBO-verpleegkunde. Ik ben werkzaam als leerling-verpleegkundige op de afdeling Longgeneeskunde in het Albert Schweitzer Ziekenhuis te Dordrecht.
In deze blog is puntsgewijs mijn visie beschreven met betrekking tot het leven lang leren in relatie tot mijn toekomstige vakgebied. In deze visie worden onderwerpen zoals verpleegkundig leiderschap, ontwikkelingen binnen het vakgebied en kwaliteiten/tekorten meegenomen in de uitwerking hiervan. Als laatste in deze blog is te lezen welke workshops ik heb gevolgd om mijn visie te kunnen formuleren en hoe deze workshops bijdragen aan mijn vorming tot verpleegkundige en het leven lang leren. 

1 Een persoonlijke visie op een leven lang leren in mijn toekomstige vakgebied

In 2020 hoop ik gediplomeerd regieverpleegkundige, ook wel HBO opgeleide verpleegkundige genoemd, te zijn. Volgens het V&VN (2015) is een regieverpleegkundige in staat om te klinisch redeneren in een onvoorspelbare zorgsituatie waarbij zij o.a. risicosignalering, probleemherkenning en monitoring meeneemt. Als regieverpleegkundige ben je de regisseur en overkoepelende factor van het gehele zorgproces waarbij zoveel als mogelijk wordt aangesloten bij de wensen en behoeften van de zorgvrager. Vaardigheden als vakinhoudelijk handelen, communicatie, samenwerking en professionaliteit en kwaliteit behoren tot de vaardigheden als regieverpleegkundige.

Verpleegkundig leiderschap is bij het beroep als regieverpleegkundige een niet te missen onderdeel, maar wat is verpleegkundig leiderschap nu eigenlijk? Leiderschap is het nemen van een voorbeeldfunctie op basis van deskundigheid, motivatie en overtuigingskracht met het initiatief om verbetertrajecten in te zetten en collega’s te motiveren (‘’Leiderschap’’, z.d.).

In eigen woorden word ik opgeleid tot een verpleegkundige die in staat is zelfstandig beslissingen te nemen omtrent de zorgverlening van een patiënt, waarbij professionaliteit, klinisch redeneren en kwaliteit kernwaarden zijn. Verpleegkundig leiderschap sluit hier goed bij aan omdat deskundigheid en verbeterpunten altijd aanwezig zijn in een dynamiek vak als de zorg. Mijn persoonlijke visie hierop is dat bij verpleegkundig leiderschap altijd leren, verbetering en doorvoering van toepassing is. Zo is er op een afdeling altijd wat te optimaliseren, te verbeteren of te veranderen en als men dit opmerkt en hier actie op onderneemt, wordt leiderschap getoond.

Uit de Belbin test die ik online heb gevolgd komen de volgende teamrollen naar voren die het meest aansluiten bij het begrip ‘verpleegkundig leiderschap’ (Mensen in bedrijf, 2009).

Deze teamrollen met eigenschappen als kwaliteit, verbondenheid met het team en praktisch ingesteld staan sluiten aan bij het takenpakket binnen verpleegkundig leiderschap en het beroep regieverpleegkundige.

Het verpleegkundig leiderschap binnen mijn toekomstig vakgebied begint bij mijzelf. Hoe blijf ik op de hoogte van de meest recente ontwikkelingen en trends? Hoe blijf ik bevoegd en bekwaam binnen mijn vakgebied? En hoe sluit mijn uitvoering van het beroep aan bij de zorgvraag van de zorgvrager met zijn wensen en behoeften? Deze kritische vragen stel je niet alleen tijdens de opleiding, maar ook bij het uitoefenen van het beroep als gediplomeerd regieverpleegkundige. Om deze vragen te kunnen beantwoorden en toe te passen, is het van belang om altijd te blijven leren in deze innovatieve tak van zorg. Mijn toekomstige vakgebied bevindt zich in het ziekenhuis, welke afdeling weet ik nog niet zo goed. Het patiëntencontact met en de overkoepelde factor zijn van de zorgvrager vind ik ontzettend uitdagend en leuk op mijn huidige afdeling. De complexiteit op de longafdeling doordat aandoeningen aan de longen een grote invloed hebben op het dagelijks leven, spreekt mij ontzettend aan. Werken met acute zorg lijkt me een uitdaging, dit kom je tegen op de longafdeling maar ook op de intensive care of de spoedeisende hulp. Ik wil mij nog verder verdiepen in de acute zorg, om te kijken of dit echt wat voor mij is. De minor Acute Zorg die ik vanaf september 2019 ga volgen, draagt hieraan bij.

2 Ontwikkelingen en trends binnen het toekomstige vakgebied

In de zorg is er altijd ruimte voor digitalisering en vernieuwing. Zo zijn er ontzettend veel ontwikkelingen gaande in de huidige gezondheidszorg.
De zorg staat nog aan het begin van de digitalisering, in de praktijk zijn al overal apps en filmpjes te vinden met informatie omtrent inschrijvingen, regelingen, verzekeringen en ga zo maar door. In het Albert Schweitzer ziekenhuis is dit nog in de opbouwende fase. Zo is er een app ontwikkeld van het Centrum voor Longkanker waarbij mensen uitgebreid informatie kunnen vinden over bijvoorbeeld chemotherapie, behandelmogelijkheden en behandeltrajecten.
Op afdeling longgeneeskunde zijn sinds kort speciale aansluitingen aangesloten voor de luchtpers, zodat er geen fouten meer gemaakt kunnen worden met het aansluiten van een zuurstofslang op de perslucht. De perslucht kan je namelijk alleen maar op stand 8 zetten en heeft een draaisysteem voor het aansluiten van de slang. Bovenstaande ontwikkelingen dragen bij aan efficiënte patiëntenzorg door tijdsbesparing en het minimaliseren van fouten bij de zorgvrager. Voorbeelden van ontwikkelingen gericht op het welzijn en op de zingeving van de patiënt zijn er ook talloos. Een voorbeeld hiervan is het toedienen van chemo injecties aan huis, waar het Albert Schweitzer sinds april 2019 mee is gestart (‘’Primeur voor ons’’, 2019). Dit zorg ervoor dat de patiënt niet elke keer in het ziekenhuis opgenomen hoeft te worden voor een aantal uren, tevens draagt dit bij aan het welzijn van de patiënt. Een andere ontwikkeling is de Transmurale Zorgbrug, waarbij de kwetsbare oudere al vanaf opname kritisch wordt geobserveerd en een multidisciplinaire behandeling krijgt. Op deze manier wordt ziekenhuiszorg verbeterd, is er begeleide overgang van ziekenhuis naar thuiszorg en is er nazorg in de thuissituatie mogelijk (AMC et al, 2018). Deze laatste ontwikkeling is met name van toepassing in de huidige maatschappij wegens toename van vergrijzing en ouderdom. De vergrijzing heeft alles te maken met de babyboom van net na de oorlogsperiode. Het Centraal Bureau voor Statistiek geeft aan dat er in 2041 4,7 miljoen 65-plussers zijn waarvan ongeveer een derde ouder is dan 80 jaar (Schumacher, 2017).
Mijn eigen visie omtrent deze ontwikkelingen omvat meerdere aspecten, namelijk het belang hiervan voor de afdeling, de zorgverlener, maar bovenal de zorgvrager. Tegenwoordig zijn er ontzettend veel ontwikkelingen die kosten- en tijdbesparend zijn, maar de zorgvrager merkt hier niks van. De tijdsdruk op afdelingen blijft hoog, waardoor psychosociale zorg bij bijvoorbeeld mensen met longkanker en slechte prognose soms weinig naar voren komt in de dagelijks zorgverlening. We zijn gefocust op lichamelijke klachten, lab uitslagen en scans, waardoor het psychische aspect soms weinig tot niet aan bod komt. Gelukkig zijn er ook ontzettend veel ontwikkelingen die in de praktijk gebracht worden in het belang van de patiënt, zoals bovengenoemd de chemo’s thuis en de Transmurale Zorgbrug. In het ziekenhuis liggen ontzettend veel patiënten opgenomen met de leeftijd boven de 70 jaar. De komende jaren zal dit zeker nog niet veranderen wegens de babyboom en daardoor de vergrijzing. Oudere mensen moeten langer thuis blijven wonen wegens overvolle verpleeg- en verzorgingstehuizen, maar hoe? Tijdens opname is het zeer belangrijk om hier al op in te spelen: hoe was de thuissituatie eerst, wat heeft de patiënt nodig om terug naar huis te kunnen, welke aangepaste voorzieningen/zorg kunnen ingezet worden om de patiënt naar huis te laten gaan. Multidisciplinaire overleggen op vaste dagen en tijdstippen, de Transmurale Zorgbrug en de ontslagchecklist met ontslaggesprek moeten ervoor gaan zorgen dat de patiënt de juiste zorg aangeboden krijgt.
Prachtig vind ik het om te zien dat er een soort robot is ontworpen om eenzaamheid te reduceren bij alleenstaande ouderen in de eigen woonomgeving. Het bevordert kwaliteit van leven, reduceert opname en zorgt voor een langere levensduur (‘’Robots in de zorg’’, 2019). Dit soort ontwikkelingen zorgen voor de zorgverlening die elke zorgvrager verdiend!

3 Leven lang leren en verpleegkundig leiderschap

In de huidige opleiding tot HBO verpleegkunde worden de studenten opgeleid volgens het opleidingsprofiel BN2020 waarin het leven lang leren centraal staat, door de ontwikkelingen en verschuivingen in de zorg. Waar de focus vroeger bij de ziekte lag, is de focus nu gericht om het omgaan met de ziekte (Steinbuch, z.d.). Ook landelijk staat het thema ‘Leven Lang Leren’ centraal. Bij de Rijksoverheid zijn allerlei interventies opgesteld om als werknemer te blijven ontwikkelen en daarmee te leren door bijscholingen, duurzame inzetbaarheid en flexibilisering (‘’Leren tijdens loopbaan’’, z.d.). Deze interventies zijn ingezet doordat de arbeidsmarkt in snel tempo veranderd wegens technologie en wisseling in beroepen, complexiteit in de maatschappij en werken op internationaal gebied.
Het tonen van verpleegkundig leiderschap speelt hierbij een grote rol. Het tonen van initiatief tot het volgen van bijscholing, het houden van klinische lessen, het meedenken in kwaliteitsgroepen en het up-to-date houden van je kwaliteitspaspoort vereist verpleegkundig leiderschap. Door bovenstaande toe te passen op de werkvloer lever je zorg die van kwaliteit is en vereist leven lang leren, door de telkens veranderende manier van zorgverlening.

4 Mijn kwaliteiten en tekorten 

Een model om inzicht te krijgen in mijn kwaliteiten en tekorten betrekking hebbende op mijn beroep als verpleegkundige is de SWOT analyse. De letters SWOT zijn Engelse termen voor sterkten, tekorten, kansen en bedreigingen. Met deze analyse kan goed in kaart gebracht worden welke kwaliteiten en valkuilen bij mij van toepassing zijn bij de uitoefening van mijn beroep en is tevens overzichtelijk. De invulling van deze analyse is voortgekomen uit zelfreflectie, evaluatie met collega’s na een werkdag en eigen inzicht. Hieronder volgt de uitwerking van de SWOT analyse.

5 Workshops en activiteiten: nu en de toekomst

Een leven lang leren staat in het teken van het volgen van bijscholingen, klinische lessen en workshops. Hogeschool Rotterdam bood een ruime keuze aan interne workshops aan. Ik heb een keuze gemaakt uit deze workshops op basis van interesse, kennisverbreding en potentieel toekomstig vakgebied. Tevens heb ik 2 externe activiteiten gevolgd om het mogelijke toekomstig vakgebied in de praktijk te zien en de taken als verpleegkundige hierbij te observeren.

Interne workshops

Farmacotherapie
Ik heb deze workshop gevolgd omdat ik vanuit de praktijk merk dat ik een aanzienlijk kennistekort heb op het gebied van medicatie. Ik wilde deze workshop volgen om mijzelf te ontwikkelen op het gebied van medicatie en deze opgedane kennis toepassen op mijn afdeling. Op de longafdeling krijg ik veel te maken met comorbiditeit en daarmee polyfarmactie. Ik heb nog weinig ervaring met verschillende soorten medicatie, doordat ik hier in mijn vorige stages niet veel te maken mee heb gehad. Medicatie komt altijd met bijwerkingen, het is dus erg belangrijk om gedrag/klachten van de patiënt te observeren en mogelijk te linken met de mediatie die geslikt wordt. Op de longafdeling komt veel voorlichting voor over inhalatoren, zoals de werking en het gebruik ervan. Kennis van medicatie is belangrijk bij het bekijken van de lab-uitslagen van een patiënt, heb ik geleerd bij het volgen van deze workshop. Sommige bijwerkingen van medicatie hebben namelijk invloed op het functioneren van de nieren of de lever. Verder zijn de groep opiaten nog naar voren gekomen in deze workshop, in de vorm van de gewenning daarvan en de bijwerkingen. Opiaten komen ook veelvuldig voor bij mij op de afdeling door chronische pijn bij longkanker of na een chirurgische operatie.
Het nemen van verpleegkundig leiderschap kan goed toegepast worden bij de medicatie, door bijvoorbeeld zorgvuldige screening van de medicatielijst. Een voorbeeld hiervan is dat ik een bepaald medicament zag staan bij een zorgvrager wat in principe alleen voorgeschreven wordt bij mensen met COPD. Deze patiënt bleek alleen helemaal geen COPD te hebben. Ik heb hierin verpleegkundig leiderschap getoond door eerst het medicament op te zoeken in het Farmacotherapeutisch Kompas voor de indicaties en hiermee naar de longarts te stappen met de vraag of deze patiënt werkelijk dit medicament nodig heeft en met welke reden.
Als verpleegkundige werk je nauw samen met de zorgvrager en daarmee ben je de eerste persoon die bijwerkingen kan screenen. Het anticiperen hierop door actie te ondernemen en hiermee naar de arts te stappen, valt mijn inziens onder verpleegkundig leiderschap.

Kinderverpleegkundige
Tijdens deze workshop ben ik erachter gekomen dat ‘kinderverpleegkundige’ een ontzettend breed beroep is en veel verschillende problematiek omvat. Het beroep kinderverpleegkundige bevat veel onderliggende beroepen met elk een andere leeftijdscategorie. Tijdens deze workshop ben ik erachter gekomen dat ik de praktijk nog wil zien bij te vroeg geboren baby’s en bij kinderen van 15+ met bijvoorbeeld taaislijmziekte, omdat deze patiëntengroep mij het meest aanspreekt. Ik heb helder gekregen wat de verpleegkundige taken inhouden bij deze leeftijdscategorieën en welke disciplines hierbij betrokken zijn. Als verpleegkundige ben je de overkoepelde factor tussen al deze disciplines en komt dus verpleegkundig leiderschap aan bod. Door het oefenen met casuïstiek heb ik geoefend met klinisch redeneren als kinderverpleegkundige en mogelijke problemen geobserveerd en gesignaleerd.

Acute zorg
Als laatste workshop binnen de Hogeschool Rotterdam heb ik de workshop Acute Zorg gevolgd. Ik wilde deze workshop volgen, omdat ik wilde achterhalen of de Acute Zorg bij mij past in het verlenen van zorg. Het klinisch redeneren, snel handelen en beslissingen maken vind ik ontzettend uitdagend maar tegelijkertijd ook lastig. Ik ben erachter dat ik nog wat onzeker wat betreft mijn acties in een acute zorgsetting. Vragen als ‘observeer ik wel het juiste’, ‘moet ik hier echt mee naar de arts’ en ‘is mijn klinisch redeneren wel volledig’, komen vaak bij mij naar voren in een acute zorgsetting.
Ik ben erachter gekomen tijdens de workshop dat ik meer zelfvertrouwen mag krijgen omtrent dit onderwerp, omdat ik ongemerkt goed kan klinisch redeneren en met de juiste informatie naar de arts toe kan stappen middels de SBAR methode. Dit kreeg ik namelijk als feedback terug tijdens het oefenen met casuïstiek tijdens de workshop.
Als verpleegkundige zie je de patiënt eerder dan de arts, waardoor observatie en klinisch redeneren altijd van toepassing is. Leiderschap in acute zorg is het ondernemen van actie bij een verhoogd risico of dreigend probleem. Belangrijk is om naar de arts te durven stappen en te zeggen dat er nu actie moet ondernomen worden omdat jij je echt zorgen maakt vanuit kennis, professie en ervaring, vergt leiderschap. Tijdens het werken op de longafdeling heb ik regelmatig, in overleg met een collega, de arts gebeld omdat ik afwijkingen signaleerden in vitale functies/uiterlijk van de patiënt die niet verklaard kunnen worden door bekende problematiek. Ik weet dus dat ik kan klinisch redeneren en wanneer ik de arts moet bellen voor een beoordeling, alleen moet ik hier nog meer zelfvertrouwen in krijgen om dit straks als afgestudeerd verpleegkundige geheel zelfstandig uit te voeren. Het zelfvertrouwen is gegroeid dankzij deze workshop en de toepassing na deze workshop in de praktijk.

Externe activiteiten

Dag meelopen op de Neonatologie afdeling met een verpleegkundige
Als externe activiteit heb ik geregeld dat ik een dagje mee mocht lopen op de Neonatologie afdeling in het Albert Schweitzer Ziekenhuis. Vroeger zei ik namelijk dat ik later met te vroeg geboren baby’s wilde werken, omdat ik dat een erg mooi en dankbaar beroep vind. Tijdens deze dagdienst ben ik erachter gekomen dat de zorg voor deze baby’s zeer complex is, doordat er geen mondeling contact is.. Alle handelingen vloeien voort uit zorgvuldige observaties vanuit de monitor, het uiterlijk van de baby en laboratoriumuitslagen. Verder heb ik geleerd dat veiligheid, borging en liefde zeer belangrijk is voor het herstel van de baby. Een voorbeeld hiervan is een baby in bad doen in een doek en het verschonen van een baby als hij/zij op de zij ligt. Tijdens de dagdienst was het erg rustig op de afdeling, waardoor ik niet veel complexiteit en acute dingen heb meegemaakt. Ik wil nog een keer meelopen op de afdeling, om een afweging te kunnen maken of dit is wat ik later daadwerkelijk wil gaan doen als beroep.
Verpleegkundig leiderschap komt ook bij dit beroep terug tijdens het verlenen van zorg, zoals het bedenken van ontwikkelingen die bijdragen aan zorg van kwaliteit. Een voorbeeld hiervan is het filmen van ontmoetingen met moeder en kind om de interactie te kunnen tonen aan de ouders, die het kind onbewust laat zien/merken.

Avond meelopen op de Intensive Care afdeling met een verpleegkundige
Zoals eerder al genoemd ben ik geïnteresseerd om te werken op een afdeling waar acute zorg veelvuldig naar voren komt. Op de Intensive Care komt ontzettend veel acute zorg voor, omdat patiënten vaak instabiel zijn bij binnenkomst. Tijdens de avonddienst heb ik gezien wat voor complexiteit er is op deze afdeling en welke taken de verpleegkundige heeft. Ik ben erachter gekomen dat er een nauwe samenwerking is met artsen en dat verpleegkundigen medisch zijn ingesteld omtrent het aflezen van de monitor bijvoorbeeld. We zorgenden tijdens de avonddienst voor een patiënt die was geïntubeerd wegens een bedreigende ademhaling (ABCDE-methodiek). Ik merkte dat ik gelijk gemotiveerd werd om mogelijkheden te bedenken om te kunnen communiceren met deze patiënt, omdat hij niet in staat was om te kunnen praten. Dit voorbeeld toont direct al verpleegkundig leiderschap, door het denken in oplossingen en deze oplossingen door te voeren in de praktijk. Een acuut moment heb ik niet meegemaakt op de IC, omdat het erg rustig was. Ik wil hierdoor nog een keer meelopen op de IC, om meer acute zorgmomenten te hebben. Op deze manier wil achterhalen of de afdeling IC een afdeling is die bij mij past bij de uitoefening van het beroep als verpleegkundige. 

Maak jouw eigen website met JouwWeb